ECEHAN ERSÖZ
Hürriyet.com.tr’de yayınlanmıştır. Her hakkı saklıdır.
Daha önceki yazılarımda modanın pandemi ile birlikte dijitale daha çok yakınsadığından, dijital influencerlardan, moda-oyun sektörü etkileşiminden ve metaverse kavramından bahsetmiştim sizlere.
Bu yazımda ise modanın yeni yol arkadaşı metaverse ile kurduğu sinerjiden bahsedeceğim. Daha doğrusu Metaverse de modaya dair deneyimlerimizin bir çoğunda hem fiziksel hem de dijital boyutu olacağı için “Fijital Moda” demek çok daha doğru olur.
Teknoloji artık sadece her sektöre entegre olmakla kalmıyor, aynı zamanda sektörlerle yarattığı etkileşimlerle yeni yeni alanlar yaratıyor. Özellikle pandemiyle öne çıkan çevrimiçi iş modellerindeki artış inovasyonla farklılaşma yaratmaya devam ediyor.
Araya giren fiziksel mesafeler, dijital ortamda tasarlanan yeni etkileşimlerle aşılmaya çalışılıyor. Ben bunu sosyal iletişimin sanal uzantısı olarak, dijital bir kamp ateşi çevresinde toplanıp anlatılacak hikayelerle bir arada olduğumuzu hissetme ihtiyacımız olarak da yorumluyorum.
Her biri ayrı çalışma alanı olan yapay zeka, blockchain, makine öğrenmesi, kripto para ve NFT (non-fungible token) gibi çağın yeni kavramlarının bir araya geldiği disiplinlerarası bir yapı görüyoruz. Dijital dünyayı farklı bir seviyeye taşıyan metaverse platformu, üretim ve tüketim süreçlerine yeni bir kavrayış getirirken, buna paralel olarak değişen gerçeklik ve ihtiyaç algısının tekstil endüstrisinin dönüşümünü de hızlandırması bekleniyor. Bu anlamda yeni bir paradigma değişimi ile karşı karşıya olduğumuzu söylemek mümkün.
Bu anlamda moda sektöründe fungible olmayan jetonlar (NFT’ler), oyun “skinleri” ve sanal moda gibi dijital varlıklar, yakaladıkları ivmeyi sürdürmeye devam ediyor. Özellikle metaverse kavramının son aylarda gündemdeki yerini koruması, hatta neredeyse kendi gündemini yaratmasıyla, markaların hiper etkileşimli bu yaratıcı ortamı kurmaya yönelik talepleri giderek daha da artıyor. Metaverse konusundaki çalışmalar; teknolojik imkanlarla modanın yaratıcılığını, oyun sektörünün heyecanını ve hikayeleştirmenin gücünü birleştirdiğinden bizleri son derece etkileyici sonuçlar bekliyor.
Dijital Moda ve Metaverse
Mataverse’de kullanıcılar, gerçek dünyadaki birçok aktiviteyi, kendi avatarları üzerinden tasarlanan ortam ve diğer kullanıcılar ile etkileşime geçerek gerçekleştirebiliyorlar.
Bu platformun insanların günlük hayatında daha fazla yer alacak olması, fiziksel dünyanın yanısıra sanal dünyada da giysilerin daha çok önem kazanmasını sağlayacak. Bu sebeple metaverse moda sektörü için de önemli fırsatlar sunan bir pazar olarak ortaya çıkarken, dijital ortamdaki ürünleri benzersiz kılan NFT ise bu dönüşümde hızlandırıcı bir rol üstleniyor. Moda metaverse de birkaç farklı açıdan yer alabiliyor. Tasarımcıların veya moda markalarının koleksiyonlarını dijital olarak sergilemelerinin, showroomlar oluşturmalarının, defileler gerçekleştirmelerinin yanında markaların oyun kullanıcıları içinde gerçekleştirdikleri faaliyetler, iş birlikleri de söz konusu. İlaveten bizler de diyelim ki metaverse de avatarımızla bir iş toplantısına katılacağımız zaman ya da bir konsere gideceğimiz zaman yine bizi istediğimiz gibi temsil edecek bir giysi seçimine ihtiyaç duyacağız. Bu durum modaya açılacak yeni bir pencere anlamına geliyor.
Markaların Metaverse Yarışı
Markalar, insanların çalışacağı, oyun oynayacağı, sosyalleşeceği ve alışveriş yapacağı “metaverse”ü, müşterileriyle daha derinden ve yaratıcı bir şekilde etkileşim kurmak ve yeni değer akışlarının kilidini açmak için bir fırsat olarak görüyorlar ve varlıklarını bu platforma doğru genişletiyorlar. Aslında 1998 lerden itibaren Pine&Gilmore’un Deneyim Ekonomisi kitabıyla bilinirliği artan deneyim ekonomisi kavramına metaverse, kullanıcılara, ürünlere ve hizmetlere ve yaratıcılıkta sınır tanımayan bir sahne yaratmasıyla çok büyük katkı yapacak. Metaverse ekonomisini konuşacağız artık.
Peki moda dünyasının önemli markaları metaverse’de neler yapıyor?
Lüks markalar olsun spor markaları olsun bu yeni kavrama yönelik oldukça hummalı çalışmalar sürdürüyorlar ve örnekler giderek artıyor.
Gucci, Roblox için sanal bir Gucci Garden, Ralph Lauren ise sanal bir RL kayak mağazası oluşturdu. Gucci’nin pazarlama yöneyicisi Robert Triefus, yakın zamana kadar geçen sürede Gücci Garden’ı 19 milyon kişinin ziyaret ettiği ifade etmişti.
İngiliz Moda Konseyi, metaverse tasarımı için bir ödüllü The Fashion Awards Experience’a ev sahipliği yaptı. Balmain, kendi koleksiyonunu sunmak için oyun platformu Altava ile çalıştı.
Balenciaga, kendi oyunu Afterworld: The Age Of Tomorrow’u yaptıktan sonra Fortnite için kendi hazır giyim koleksiyonunu içeren özel görünümler yarattı ve kendi metaverse bölümünü duyurdu. Louis Vuitton’da bu konuya yatırım yapmaya devam ediyor. Nike ise aralık ayında sanal spor ayakkabı şirketi RTFKT’yi satın almıştı.
İlaveten Givenchy, JW Anderson ve Adidas dahil olmak üzere artık markaların NFT ler ile ilgili çalışmalarına dair çok sık haber almaya başladık.
Rebecca Minkoff içinse NFT’ler, avatarlarla denemeler yapmak, daha genç bir nesille marka etkileşimi geliştirmek için ayrı bir öneme sahip bulunuyor. Minkof, “Gelecekte kesinlikle dijital varlığımızı genişleteceğiz.” sözleriyle konuya verdikleri önemi vurguluyor. Markanın hedefleri arasında giysileriyle bir meta evren yaratma fikri bulunuyor.
Dolce&Gabbana da, giysilerinin dijital “dünyaya” aktarılabilmesine öncelik vererek platformda NFT’ler yaratmıştı.
Esas çarpıcı gelişme ise mart ayında metaverse platformunda gerçekleşmesi planlanan moda haftası.
Decentraland ve UNXD’nin katkılarıyla yapılması planlanan etkinlikte Dolce & Gabbana’nın 6 milyon ABD Doları değerindeki NFT koleksiyonunun müzayedesi gerçekleşecek. Mart ayında gerçekleşmesi planlanan metaverse defilede podyum gösterilerinin, pop-up mağazaların ve partilerin yer alması düşünülüyor.
Bu arada Decentraland ve UNXD’yi artık hatırda tutmak lazım.
Decentraland, Ethereum Blockchain ağı üzerine kurulmuş sanal gerçeklik platformu. UNXD ise Polygon ağı üzerine kurulmuş NFT platformu.
Yine pandeminin ortaya çıkardığı gelişmelerden birisi de malum oyunların yükselişi.
Oyunlara olan talep, bir platform oluşturmaları, yeni neslin bu konuya olan yoğun ilgisi ve burada ortaya çıkan etkileşim de moda markalarına ilham verdi.
Ralph Lauren, sanal bir moda koleksiyonu oluşturmak için Güney Koreli sosyal ağ ve avatar simülasyon uygulaması Zepeto ile ortaklık kurdu ve kullanıcılara avatarlarını özel ürünlerle veya görünüm değiştiren “skin”ler ile giydirme imkanı sunmuştu.
“Meta-fluencer” Olmak
Metaverse evreni için artık “Meta-fluencer” kavramını konuşacağız, platformda gerçekleşecek partiler, tanıtımlar, lansmanlar ve kampanyalar, satış faaliyetlerinde markaya katkı sağlayacak figürlerin kullanılması anlamında.
Daha önceki yazılarımda sizlere dijital influencerlardan bahsetmiştim. Hatırlayacak olursak, dijital influencerların ilki Instagram’da 3 milyonun üzerinde takipçisi bulunan sanal Influencer Lil Miquela. Lil Miquela karakteri 2016 yılında CGI (Computer-generated Imagery) yani sanal olarak Brud girişimi tarafından geliştirilmişti. Gerçek insan benzeri fakat dijital olarak tasarlanmış bir influencer. Tabiki Lil Miquela bu alanda tek değildi. Daha sonralarında daShudu Gram, Reah Keem, Blawko ve Noonoouri de dijital influencer olarak öne çıkan, instagramda çok sayıda takipçileri olan ve ünlü markalarla iş birliği yapan sanal karakterlerle tanışmıştık.
Yakın zamanda ise önemli bir gelişme oldu ve spor ve eğlence sektörleri için NFT ürünleri üreten Dapper Labs, sanal Influencerlar geliştirmeye odaklanan bir girişim olan, Lil Miquelanın da geliştiricisi olan Brud’ı satın aldı. Bu gelişmeyle ve metaverse kavramının da yükselişiyle birlikte yeni sanal influencerların geliştirilmesi ve markalarla yapacakları iş birlikleri artacak.
Meta-fluencer konusunda iki farklı bakış açısı var. Bazı markalar gerçek influencerların avatarları ile projeler geliştirmeyi düşünürken bazı markalar ise yukarıda bahsettiğim dijital avatarlarla çalışmayı veya kendilerine özgü avatarlar tasarlamayı düşünüyorlar. Dolayısıyla metaverse moda, influncer pazarlama için, metafluencer pazarlamayı ve ona dair yeni yöntemler üzerinde düşünülmesi gerektiğini söyleyebilirim.
Metaverse’de Styling
Benim de ilgi alanıma giren Styling konusu modanın meta evrenine girmiş durumda. Bu anlamda İngiliz Stilist Gemma Sheppard dünyanın metaverse’e katılan ilk stilisti oldu.
Channel 5’in “10 Years Younger in 10 Days”’in yıldızı Gemma Sheppard, moda tutkunlarına Metaverse içindeki avatarları için gardıroplar oluşturmaya ve onları özelleştirmeye yardımcı olacak sanal styling hizmetleri sunacak.
Stilist, kendi Roblox avatarını kullanarak oyun-içi styling, sanal giysi denemeleri, look book tasarlama ve kişisel stil showroomları hazırlayacaklar. Bu sayede tüketicilerin dijital kimliklerine, oyun içi stil sağlayacaklar. Sheppard bu sayede kendilerini dijital giysilerle ifade etmek, ihtiyaç duydukları görünümü elde etmek için çeşitli stillere sahip olmak isteyen Roblox kullanıcılarına giyim, aksesuar, saç stilleri konularımda deneyim sunacak.
Ayrıca Sheppard ve Metaventures, moda markalarının ve moda dünyasının önemli isimlerinin katılacağı ilk Metaverse Moda Haftası’nı gerçekleştirmek içinde çalışmalarını sürdürüyorlar.
Evet, karşımızda modanın ve metaverse platformunun buluşmasının yarattığı yepyeni bir dünya var artık. Son derece heyecan verici ve etkileyici gelişmelerin süreceği bir sahnedeyiz artık.
