ECEHAN ERSÖZ
Harvard Business Türkiye’de yayınlanmış yazımdır. Her hakkı saklıdır. 26.04.2023
Metaverse Moda Haftası (MMH) – Metaverse Fashion Week (MVFW) 28-31 Mart tarihleri arasında ikinci kez düzenlendi. Metaverse Moda Haftası ilk kez geçtiğimiz sene düzenlenmişti.
Kısaca hatırlayacak olursak Metaverse Moda Haftası, bu sene olduğu gibi geçen senede Decentraland’de gerçekleşmişti. Dijital moda şirketlerinin yanı sıra, geleneksel olarak fiziksel giysiler üreten bir dizi marka da etkinliğe katıldı. Ünlü markalardan katılımcılar arasında Dolce& Gabbana, Hugo Boss, Estée Lauder, Tommy Hilfiger, Forever 21, Estée Lauder, Philipp Plein, DKNY, Hogan, Selfridges,Tommy Hilfiger, SHOW studio, DUNDAS, Karl Lagerfeld, Vogue & Hype, Fresh Couture, Placebo, Forever 21, Perry Ellis America, D-CAVE ve dijital tasarımcılar The Fabricant ve Auroboros yer almıştı.
İkinci Metaverse Moda Haftası etkinlikleri, teknik olarak ilkinden bazı farklarla gerçekleşti.
Decentraland bu sene Web3’te farklı platformların birlikte çalışabilirliğine odaklarak, etkinliğin düzenlenmesinde dijital moda şirketi UNXD, metaverse platformu Spatial ve artırılmış gerçeklik şirketi OVER ile işbirliği gerçekleştirdi.
Decentraland Metaverse Moda Haftası merkezinin yanı sıra, Spatial ve OVER’da uydu pistler olarak yer aldı. Markalar, gösterilerini bu pistlerin her birinde çoğaltma veya aynı anda sergileme imkanı buldu. Etkinlikler Decentraland sanal haritasında kordinatları belli Genesis Plaza, Dragon City, Fashion Street, District X ve Metatokyo alanlarında gerçekleştirildi. Decentraland’ın Lüks Bölgesi’nde Dolce & Gabbana, DKNY ve Tommy Hilfiger yeni koleksiyonlarıyla yer alırken Coach ve Adidas sanal gösteriye ilk kez katıldı.
Ve Tangpoko… Metaverse Moda Haftası’nın ilk sanal süpermodeli Tangpoko’da bu seneki organizasyonun yenilikleri arasında.
Modanın Hipergerçek Estetiği
Uzun zamandır bilişim ve yazılım teknolojileri ile etkileşimini sürdüren modada, yapay zeka ve 3D yazılımlar ile yaratıcılık, tasarım, üretim, sürdürülebilirlik gibi konularda önemli kazanımlar yaratıldı. Moda ve teknoloji sinerjisi son dönemin gözde kavramı Metaverse’te de son sürat devam ediyor. Metaverse, yapay zeka, blokzincir, makine öğrenimi, kripto para ve NFT gibi önemli alanlarını bir araya getiren disiplinler arası bir yapı. Bu teknolojilerin güçleri modanın görselliği ve estetiği ile birleştiğinde karşımızda hipergerçek bir estetik duruyor.
Hipergerçeklik kavramı Jean Baudrillard tarafından ortaya konulmuştur. Bu kavrama göre kitle kültürünün etkisiyle yeniden üretilen bir nesnenin var olan orijinalinin yerini aldığını veya orijinaline tercih edildiğini böylece kopyanın “gerçek olmaktan daha gerçek” olduğunu ileri sürülmüştür. Okumayanlarımız varsa önemli kitabı “Simulakrlar ve Simülasyon” kitabını öneririm. Bu pencereden baktığımızda dijitalle değişen kültürümüz, algılarımız tercihlerimiz bizi sürekli yeni gerçekliklerle buluşturuyor ki modanın da bundan nasibini aldığını görüyoruz. Metaverse Moda Haftası’nda karşılaştığımız hipergerçek bir estetiğin dünyası. Metaverse ortamının, avatarların ve koleksiyonların tasarımı bu hipergerçek estetiğin bileşenlerini oluşturuyor. Moda podyum defileleri, şovlar, sosyal medya postları veya mağaza deneyimlerimizden sonra artık yeni teknolojiler sayesinde gerçeğin ötesinde deneyimlere yelken açmış durumda. Gerçekliğin dönüşümü, dijital modada bariz şekilde kendini gösteriyor.
Modada Dijital Darwinizm ve Metaverse
Geleneksel moda evlerinin de artık “geleceğin interneti” olarak tanımladığımız Web3’e adım attığını görüyoruz. Metaverse Moda Haftası’nın (MMH) bu seneki teması “Geleceğin Mirası” ismiyle gelenekselle geleceğin buluşması noktasını vurgulamak için seçildi. Zaten Metaverse Moda Haftası’nın Başkanı Dr. Giovanna Graziosi Casimiro basın açıklamasında “Birçok lüks moda evinin geleceğin moda zihniyeti ile etkileşim kurmasını ve bu yaklaşımın hedef kitleleri için ne anlama geldiğini fark etmelerini heyecanla izliyoruz.” dedi.
Daha önce pek çok yazımda bahsettiğim üzere dijital dönüşüm teknik altyapı ile birlikte sektörün geleceğini öngörmeyi de beraberinde getiriyor. Markaların hedef kitleleri değişerek gelişebiliyor. Özellikle dijital kültürle büyüyen yeni nesil dikkate alınmalı. Buradaki açılımı yakalamak marka yöneticilerinin en önemli misyonu. Fakat ne yazık ki bu konuda durağanlıklar yaşandığını söyleyebilirim.
Hazır yeri gelmişken çok uzun zamandır üzerinde durduğum “Dijital Darwinizm” kavramından bu yazıda da bahsetmenin tam yeri.
Kavram ilk olarak dijital analist ve yazar Brian Solis tarafından ortaya konulmuştu. Solis, Dijital Darwinizmi, “toplum ve teknolojinin bazı şirketlerin adapte olabileceğinden daha hızlı evrilmesi sürecinde tüketici davranışının evrimi” şeklinde açıklamıştır. Dolayısıyla tüketiciler markalardan çok daha hızlı bir şekilde teknolojiye uyum sağlıyor ve beklenti yükseliyor. Solis’in tanımı gayet net. Kendi adıma da mühendislik, işletme, iletişim ve sosyoloji alanlarında eğitim almış birisi olarak bu “geleceği gözden kaçırma” durumunu markaların “yok oluş fermanını imzalaması” olarak tanımlıyorum. Bunu aşmak için konfor alanından çıkmak, şirketlerdeki sabit fikirleri aşmak, geleneksel yaklaşımları gelecek vizyonuyla buluşturmak, duruma göre marka kimliği çerçevesinde bir kısmını korumak bir kısmını ise uyarlamak şart. Geleneksel moda evlerinin uyum sağladığı yeni bir boyut olan Metaverse işte bu konfor alanından çıkışın göstergesi.
İkinci Metaverse Moda Haftası’nda Deneyim Atmosferi
Etkinlikte markalar, podyum ve diğer alanlarda sürükleyici dijital deneyimlere ev sahipliği yaptı. Dolce & Gabbana, Future Reward dijital tasarım yarışmasından eserlerin yer aldığı bir sergi, Tommy Hilfiger yapay zeka destekli ürünlerin yanı sıra giyilebilir ürünlerini sundu.
DKNY pop-up sanat galerisi ve restoranı DKNY.3’ü katılımcılarla buluştururken, Adidas Into the Metaverse non-fungible token (NFT) koleksiyonu sahipleri için ilk dijital giyilebilir ürün serisini sundu. Bir diğer metaverse alanı olan Over, Decentraland ile güçlerini birleştirerek Milano’nun Duomo meydanında Balmain’in yer aldığı paralel bir hibrit etkinlik düzenledi.
MVFW ayrıca çeşitli konferanslara da ev sahipliği yaptı. Modanın “dijital-fiziksel” geleceğine, nasıl meta-kıyafet tasarımcısı olunacağına dair ipuçları, blokzincirinin meta veri deposunda ürünlerin kimliğini doğrulamadaki rolüne dair bilgiler paylaşıldı.
Mücevher markası Ben Bridge, ilk sanal mağazasında özel giyilebilir ürünlere yer verdi.
Metaverse Moda Haftası Yarışmaları
Tommy Hilfiger ve DRESSX Discord kanalından bir yapay zeka moda yarışması başlattı ve tasarımcılardan yarattığı görünümler Hilfiger markasına uygulamaya davet edildi.
Yine Metaverse Moda Haftası kapsamında başlatılan Fransız e-ticaret platformu Monnier Paris, Web3 moda yaratıcılarına yönelik bir tasarım yarışmasında Decentraland ve dijital moda markası Republiq ile işbirliği yaptı. Finalistlerin sunumları 3D baskı teknolojisi ile gerçek hayattan bir çantaya dönüştürecek ve eşlik eden bir NFT ile Monnier Paris’te satılacak.
Monnier Paris CEO’su Diaa Elyaacoubi-Bouriez, yarışmanın amacının dijital yetenekleri öne çıkarmak ve gerçek dünya ile bir köprü oluşturmak olduğunu ifade etti.
UNXD’nin sponsor olduğu Lüks Moda Bölgesi, geçen yılki etkinlikte görücüye çıkan birçok küresel markanın sanal vitrinlerine ev sahipliği yaptı.
Dundas, giyilebilir ürünler konusunda DRESSX ve avatarları için UME ile ortaklık kurdu. Dolce & Gabbana alanında ortak markalı bir giyilebilir ürün koleksiyonunun yaratılmasıyla ortaya çıkan yetenekleri ön plana çıkaran dijital tasarım yarışması Future Reward’ın kazanan tasarımlarını sergiledi.
Göğüs Kanseri Farkındalığı, Wellness ve Yoga da Metaverse Moda Haftası’nda
30 Mart tarihinde göğüs kanseri farkındalığı için #BRAmazing şovu gerçekleşti. Wisher Vodka ve The Tyanna Foundation işbirliği ile gerçekleşen etkinlikte Metaverse’ün ilk resmi modeli Tangpoko, Doki, Yannakis, SwivelMeta, ve Soultry gibi 3 boyutlu tasarımcıların tasarımları ile podyumda yürüdü. Marka bu konuya farkındalık kazandırmak için bu platformu değerlendirmek istedikleri açıklamasında bulundu. Görüldüğü gibi markaların farkındalık kazandırma, sosyal sorumluluk gibi projelerini duyurmaları için metaverse de artık alternatif bir platform.
Aktif giyim tarafında da Alo Yoga, DCL’de yoga ve meditasyon seanslarına ev sahipliği yaptı ve wellness kavramını metaverse ile buluşturdu. İleride belki de “Mindful Metaverse”den de bahsedeceğiz. Marka, bu ayın başlarında web3 alanına girerek Aspen Ski koleksiyonunun sahiplerine NFT’ler yayınladı ve ayrıca bir sanal mağaza başlattı.
Evet, İkinci Metaverse Moda Haftası bu bahsettiklerimden çok daha fazla deneyime ve markaya ev sahipliği yaptı. Tüm bu markalar metaverse çalışmalarını süratle sürdürmeye devam edecekler ve seneye Üçüncü Metaverse Moda Haftası’nda bakalım bizleri ne sürprizler bekleyecek.
