ECEHAN ERSÖZ
Merhaba,
Bu yazımda sizlere üretken yapay zeka ve insan zekasının etkileşiminden ve bunun iş hayatı ve mesleklerin geleceğine etkilerinden bahsedeceğim.
Son on yılda hızla gelişen teknoloji, üretken yapay zekanın da etkisiyle hayatımızda devrim yaratıyor. Bu dönüşümde teknolojinin hızlı değişiminin yanı sıra, sosyo-kültürel etkiler de önemli rol sahibi. Tüm dünyada mesleklerin, iş yapış şekillerinin, çalışma hayatının ve gerekli becerilerin yaşanan geleceği en çok tartışılan konular arasında yer alıyor.
Üretken yapay zeka, gelişim dönemini tamamlayıp hayatımıza o kadar hızlı girdi ki neredeyse 2-3 ayda bir yapay zeka devleri tarafından geliştirilen, birbiriyle güç yarışına giren yapay zeka modelleri ile karşı karşıya kaldık.
Hatta öyle ki biz bu haberleri yeni okurken, geliştirilen modeller bir yandan sektörlere, iş modellerine ve görev akışlarına entegre ediliyor.
İnsan zekasının yapay zekayla birlikte yarattığı bu “bileşke güç”ü ben “Füzyon Zeka” olarak tanımlıyorum. Peki füzyon ne demek?
Füzyon iki elementin nükleer reaksiyonlar sonucu birleşerek daha ağır bir element oluşturması. Bu yaptığım benzetme, mecaz anlamda yapay zeka ve insanın ortak yarattığı süreçlere son derece uyuyor.
Harvard Business’ta yazdığım Artırılmış Dünyada Füzyon Zeka makalemde de yer verdiğim şekilde zihinsel becerilerimizi kullanma, iş yapma yöntemlerimiz, üretkenlik, yaratıcılık anlamında üretken yapay zekayla ciddi bir füzyonun içerisindeyiz.
Büyük Merak: Geleceğin Meslekleri Neler?
Eğitim-öğretim yolculuğu anaokulundan başlayan, orta, lise, üniveriste, master yolculuğuyla devam eden bir süreç. Bu yolculuğun her aşamasında maddi manevi çok büyük emekler veriliyor. Bu yolculuğun nihai hedefi ise yolun sonunun kişinin hayatını kazanabileceği bir kariyere vesile olması. Dolayısıyla değişen dünyada “sürdürülebilir bir gelecek” kurabilmenin yolu bu soruyu ciddi anlamda irdelemekten geçiyor. Bu arada “geleceğin meslekleri neler?” sorusunun son derece dinamik bir soru olduğunu belirtmeden de geçemeyeceğim.
Zira kariyerler değişimin tüm boyutlarının etkisiyle artık “sürekli yenilenen” bir döngüye girmiş durumda.
Geleceğin mesleklerini belirlemede bir diğer önemli noktada “kişiselleştirme”.
Zira bu kavramın için de 2 temel mesele yer alıyor.
1.si “Seçilecek meslek gelecek vaadeden bir alanda mı yer alıyor?”
2.si ise “Bu alan o mesleği seçecek kişiye hitap ediyor mu?”
Eğer ki gençler hem kendi doğasını, hem de seçeceği mesleğin doğasını doğru tanımazsa, “geleceğin mesleğini” seçme hevesiyle ne yazık ki “kendi geleceğinin mesleğini” seçememiş oluyor.
Mesleklerde Makrodan Mikroya Anlam Artıyor
Mesleklerin geleceğini anlamak için mesleklerin nasıl ortaya çıktığını hatırlamak gerek. Zira gelecekte ortaya çıkacak meslekleri kestirebilmek bunu sürekli güncellenen ihtiyaçlarla birleştirmek gerekiyor.
Mesleklerin ortaya çıkış noktasında haliyle “insan ihtiyaçları ve gereksinmeleri” var. En temel ihtiyaçlarımız olan sağlık, eğitim, beslenme, hak arama, gelir elde etme, barınma üretim yapma, kendini ifade etme, giyinme, yaşamı kolaylaştıracak araçlar geliştirme gibi.
Tüm bu başlıklar günümüz mesleklerindeki temel meslek alanlarına; yani tıp, hukuk, mühendislik, finans, sanat, pazarlama vb karşılık geliyor. Zaman içindeyse çeşitlenen ihtiyaçlarla göre bu temel alanlar alt dallara ve bölümlere ayrılmış. Örneğin; mühendislik-bilgisayar mühendisliği-veri bilimi uzmanlığı kırılımı gibi.
Teknolojinin yaşamın ve işin derinlerine doğru nüfuz etmesiyle mesleklerde “niş alanlar” yani kırılımlar artıyor. Bunun temel sebebi de teknoloji trendlerinin iş yapma yöntemlerine entegre olmasıyla yeni ihtiyaçlara yönelik anlam ve çözüm yaratan alanların ortaya çıkıyor olması. Günümüzde çevremizde gördüğümüz birçok yeni meslek bu kırılımların giderek artması niteliğinde.
Üretken Yapay Zeka Mesleklerde Füzyon Etkisi Yaratıyor
Tüm iş alanlarının ve mesleklerin yeni bir yol arkadaşı var artık: “Üretken Yapay Zeka”
Bu yeni yol arkadaşımız süregelen merakımızı da yeniden şekillendirdi:
Mesleklerin geleceği ne olacak? Meslekler yok mu oluyor?
Bana göre bu durum meslekler için bir “yeniden yaratılış” sürecini ortaya çıkaracak.
Bir önceki başlıkta bahsettiğim “mesleki kırılımlar” giderek daha da artacak.
Yine fizikteki “füzyon” tanımını hatırlarsak; füzyon iki hafif elementin nükleer reaksiyonlar sonucu birleşerek daha ağır bir element oluşturmasıydı.
İşte bir benzetme olarak kullandığım bu kimyasal olayın bir tarafında üretken yapay zeka, diğer tarafında ise meslekler var. Bu füzyonda üretken yapay zekanın ve diğer teknoloji trendlerinin mesleklerin alt dallarına nüfuz etmesi söz konusu. Pek tabii teknoloji bu etkileşimi yaratırken tek bir alanla sınırlı kalmayıp farklı alanlarında kendi arasında yeni sinerjiler yaratmasını sağlıyor.
Geleceğin mesleklerine dair aradığımız soruların cevabı işte bu etkileşimde!
Ben bu etkileşimi ve sonuçlarını “füzyon kariyer” olarak tanımlıyorum.
Örneğin, eğitim ve teknolojinin birleşmesiyle eğitim teknolojileri uzmanlığı, sürdürülebilirlik ve mühendislik birleşerek yeşil mühendislik, veri bilimi ile pazarlamanın birleşiminde Martech, AdTech, sanat ve teknoloji de birleşerek dijital sanat ve artırılmış gerçeklik tasarımı, yapay zeka hukuku gibi yeni kesişim alanları , kariyer fırsatları ortaya çıkıyor..
Bu kariyerler, dünyanın yenilenen ihtiyaçlarına inovatif çözümler sunma, katma değer sağlama potansiyeli taşıyor. Bu örnekler giderek artacak.
Disiplinler arası kariyerler ve füzyon kariyerleri arasında ise ince bir fark var. Disiplinler arası kariyerler, birden fazla disiplini bir araya getirerek çalışmayı ifade ediyor. Örneğin, bir biyolog ve veri bilimcinin birlikte çalışarak bir sağlık araştırması yapması gibi. Bu yapıda, farklı alanlardan alınan bilgiler ve yöntemler bir proje ya da görev üzerinde iş birliği yapmada kullanılıyor.
Füzyon kariyerler ise, bu farklı disiplinlerin tamamen birleşerek yepyeni bir meslek oluşturmasını ifade ediyor. Burada, iki veya daha fazla disiplinin sınırları bulanıklaşarak, tamamen entegre olarak yepyeni, bütünleşik bir alan ortaya çıkıyor. Örneğin, sağlık sektöründe biyoteknoloji ve veri analitiği birleşerek, biyoinformatik ve sağlık veri analistliği gibi yeni meslekler doğuruyor.
Üretken yapay zeka ile birlikte robotik, blokzincir, artırılmış & sanal gerçeklik, sibergüvenlik gibi farklı teknolojilerin temel disiplinlerle yaratacağı füzyon, geleceğimize ve geleceğin mesleklerine yeni alt kırımlar getirmeye devam edecek. İşin özü “üretken yapay zeka ve saz arkadaşları” sıkı takibimizde olmalı. İşin özü gastronomi üzerine, sağlık üzerine, finans üzerine, girişimcilik üzerine… Her alanda füzyon zeka odağında bakmalıyız geleceğe. Sürdürülebilir işler ve deneyimler yaratmanın yolu bundan geçiyor.
Sevgili gençler, meslek seçimlerinizi bu gerçeği de göz önünde bulundurarak yapmanız dileğiyle.
